Dove leerlingen ‘van klein naar groot’ (Spermalie) (Bart Demuynck. Hulpmiddelen met een geschiedenis (1800-1985). Doven- en blindeninstituut Spermalie-Brugge, 2009)

Inleiding

 

Deze artikels hebben als onderwerp de geschiedenis van het 'Doven-, Blinden- en Doofblinden'instituut Spermalie in Brugge (momenteel vzw De Kade), gesticht in 1836 door de priester Ch.-L. Carton. Door zijn publicaties stelde hij een nieuw onderwijsproject voor in dit 'speciaal' onderwijs, dat meer op integratie en minder op pure kennisverwerving gericht was. Carton was voorstander van het spraakonderwijs voor 'Doven' en op het gebied van blindenschrift stelde hij een puntschrift voor dat gebaseerd was op het brailleschrift maar 'door enkele puntjes te veranderen' kon dit ook door zienden worden gelezen. Carton haalde de mosterd voor zijn 'vernieuwingen' in Frankrijk ('Doven') en in Engeland ('Blinden'). In het archief van Spermalie/De Kade is nog heel wat terug te vinden over deze vroege discussies in het 'bijzonder' onderwijs. Deze documenten en briefwisseling werden bewaard door de Zusters van de Kindsheid van Spermalie, omdat Ch.-L. Carton de stichter van deze orde was. In dit archief bevinden zich ook nog heel wat hulpmiddelen voor het onderwijs aan deze doelgroepen die perfect de evolutie van dit onderwijsproject aantonen.

In 2009 heb ik hierover een boek gepubliceerd in samenwerking met de leerlingen van het Technisch Instituut Heilige Familie (Maricolen) in Brugge, die de moeilijke opdracht volbracht hebben om deze hulpmiddelen op een kunstzinnige manier te fotograferen en dit bijzondere boek te lay-outen zodat dit onderwerp toegankelijk werd voor horenden en zienden (Bart Demuynck. 'Hulpmiddelen met een geschiedenis (1800-1985). Doven- en Blindeninstituut Spermalie - Brugge', 111pp.). Omdat dit boek op een relatief kleine oplage werd gedrukt en dus heel snel was uitverkocht, vind je een digitale versie hiervan op deze website.

Over de geschiedenis van het 'Doven- en Blinden'instituut Spermalie is al wel één en ander verschenen in de loop der tijden. Omdat deze artikels en publicaties nogal te situeren zijn in de jubel- en hagiografische sfeer, heb ik ervoor gekozen over dit onderwerp enkele artikels te publiceren waarin ook oog was voor de context waarin deze gebeurtenissen zich afspeelden en waarin de focus meer lag op de leerlingen en het personeel dat hier werkte dan op de directeurs en de congregatie die dit alles organiseerden. 

Op het 'Colloque International Histoire de la Cécité et des Aveugles. Représentations, Institutions, Archives. Une Perspective Internationale.' (Fondation Singer-Polignac) (27-29/06/2013) werd ik gevraagd om een stand van zaken te geven op het vlak van de werkzaamheden en verwezenlijkingen in de (her)opstart van het Archief Charles-Louis Carton. Een youtube-video van deze uiteenzetting is te vinden op de site van de Fondation Singer-Polignac:

(https://www.singer-polignac.org/en/missions/sciences/colloques/tag/Bart%20Demuynck)

Illustratie uit de negentiende eeuw met betrekking tot de doelstelling van het toenmalige dovenonderwijs: doven worden mensen door onderwijs (uit: Valade-Gabel, J.J. Le petit livre des Sourd-Muets. Lectures à la portée de la classe des commençans. Paris, 1838)(Archief Ch.-L. Carton, Brugge)